Thuiskomen in jezelf

Dialoog over non-duale coaching 

Waarin verschilt non-duale coaching van gewone coaching?

Heel simpel gesteld: in non-duale coaching gaan we nergens naartoe, maar staan we stil bij wat er verschijnt in dit moment. Precies zoals het is. Hier en nu.

Dat is alles?

Dat is alles. Sterker nog, dat is alles wat er is.

Oké. Maar wat als ik aan iets uit mijn verleden wil werken?

Elk probleem dat je hebt (of denkt te hebben) manifesteert zich in dit moment. Simpelweg omdat het zich nergens anders kan manifesteren. Een trauma uit je verleden of iets waar je tegenop ziet, kan alleen NU gevoeld worden. En elke keer dat het gevoeld wordt, neemt het iets mee van dat nu en wordt het weer anders dan het ooit was.

Waarom is dat belangrijk?

Dit moment is het enige ‘materiaal’ waar we mee kunnen werken. Verleden of toekomst zijn niet meer dan gedachten. Gedachten die ervaren worden in het hier en nu. We kunnen praten over verleden of toekomst, maar dat wordt snel een hoofdverhaal. Onbewust ga je weg van datgene wat niet gevoeld wil worden. Dat wat niet waar mag zijn. Dit houdt je probleem in stand. Praten over je gevoel kan een schitterende ’truc’ zijn om iets niet te hoeven voelen.

Pardon?

Ja, je hoort het goed. Je kunt eindeloos praten over een nare ervaring of een vervelend gevoel, maar zolang dat gevoel niet doorvoeld wordt in het hier en nu, kan het niet oplossen.

Waarom niet?

Vergelijk je gevoel maar met een kind. Als een kind geen aandacht krijgt, gaat het jengelen. Negeer het en het gaat het nog harder jengelen. Of stoutigheid uithalen. Alleen om jouw aandacht te krijgen. Geef je het kind echter aandacht, dan kalmeert het. Het wil immers alleen maar erkend worden. Voor gevoelens geldt hetzelfde. Gevoelens willen gevoeld worden, dat staat in hun functieomschrijving. Anders gaan ze jengelen. Geef je ze aandacht, dan lossen ze op. Hetzelfde geldt trouwens voor gedachten.

“Als je iets wilt loslaten, moet je het eerst heel even vastpakken” – Lao Zi

Ja, dús?

Nou, dat is nogal een inzicht. Vooral in een cultuur waarin we ons gevoel graag wegstoppen. Waarin ouders vaak dingen zeggen als: ‘stel je niet aan’, ‘zo’n pijn kan dat nooit doen’, ‘nou weer vrolijk zijn, hoor’, ‘laat je niet zo kennen, joh’. De onderliggende boodschap is: wat jij voelt mag er niet zijn. En zo worden we getraind – van kinds af aan – om onze gevoelens te verhullen. Stoer en sterk te zijn. Sommigen van ons worden sterren in wegstoppen. Nou is het vervelende van dingen die je wegstopt: ze komen steeds harder terug.

Wat heeft dat met mijn huidige probleem te maken?

Alles. Weinig mensen komen ongeschonden uit hun jeugd. Iedereen loopt verwondingen op. Zolang het ons voor de wind gaat is dat geen enkel probleem. De liefde bloeit, je carrière loopt op rolletjes, je hebt volop plannen voor de toekomst. En dan ineens … boem!

“Everybody has a plan, until they get punched” – Mike Tyson

Vaak begint het met een verlies. De dood van een dierbare. Het einde van een relatie. Het verlies van je baan. Maar vaak is er ook geen aanwijsbare oorzaak. Toch loop je tegen een muur op. Je hebt geen fut meer. Je voelt je verdrietig, rusteloos, je slaapt slecht, kunt je slecht concentreren. Je hebt ‘onbegrijpelijke fysieke klachten’.

Volgens mij heb ik best een gelukkige jeugd gehad. Mijn klachten komen echt zomaar uit het niets.

Waarschijnlijk komen ze minder uit het niets dan je denkt. Grote kans dat je lichaam je al veel langer signalen gaf. Je voelde ze echter niet. Of nam ze niet serieus. Omdat je zo bent geconditioneerd. Elke keer dat je gevoel zei ‘nu wil ík aandacht’, werd het overschreeuwd door kreten als niet zeuren, gewoon doorbijten, de plicht roept, ontspannen komt later wel, net zolang tot je lichaam aan de noodrem trok. Die noodrem heet dan angst of burnout of depressie. Of onbegrijpelijke fysieke klachten.

Hoe krijg ik ze in godsnaam weg, die klachten?

Door ze te laten zijn.

Je maakt een grapje.

Zeker niet. In de non-duale benadering geldt: alles hoort erbij. Om de doodeenvoudige reden dat het er al is. Elke vorm van wegstoppen of ontlopen is jezelf ontkennen. Je bent namelijk al helemaal goed zoals je bent.

Sorry hoor, maar dit klinkt als tegeltjeswijsheid.

Klopt, maar dat maakt het niet minder waar. Je bent goed zoals je bent, omdát je bent. Inclusief al je zogenaamde ‘onvolkomenheden’. Iets in jou wil dat echter niet aanvaarden.

“Jezelf accepteren is het engste dat er is” – Carl Gustav Jung

Iets in jou probeert uit alle macht iets op te houden dat alleen maar in je hoofd bestaat. Een ikje dat je vanaf kindsaf aan hebt opgebouwd om je staande te houden in de wereld. Om te voldoen aan verwachtingen die niets met jou te maken hebben. Zodra dat ikje samen gaat vallen met wie je werkelijk bent, treedt er ontspanning in.

Klinkt haast een beetje schizofreen.

Is ook een beetje schizofreen, alleen niet in de medische betekenis van het woord. We lijden allemaal aan een gevoel van afgescheidenheid: mijn kleine ikje hier en de boze buitenwereld daar. Die afgescheidenheid is echter alleen maar een idee in je hoofd. Het is niks, het heeft geen substantie.

Toch heb ik er anders flinke last van.

Dat ontken ik ook niet. Het gevoel van afgescheidenheid – dat echt alleen in je hoofd zit – kan serieus lijden veroorzaken. Als iemand bijvoorbeeld iets naars zegt, kan dat flink pijn doen. Terwijl er eigenlijk – als je er eerlijk naar kijkt – niets aan de hand is. Jij bestaat nog steeds. Je lijf is intact. Feitelijk is er alleen maar lucht in trilling gebracht. Maar kennelijk raken die woorden iets in jou wat niet waar mag zijn. Een diepgeworteld geloof dat jij niet mag zijn zoals je bent. Een illusie.

En als ik me verbind met het grotere geheel verdwijnen zulke gevoelens?

Precies. Dan verliezen ze hun houvast.

Is dat dan waar non-dualiteit over gaat?

Ja! Non-dualiteit betekent niet-twee, ofwel het ontbreken van afgescheidenheid. Zodra die overdreven focus op je ikje – ook wel egokramp genoemd – doorzien wordt, hoe meer je ontspant. Hoe meer je je één voelt met het grotere geheel. Dit is wat ik bedoel met thuiskomen in jezelf.

“Geluk begint waar jij ophoudt” – Nisargadatta Maharaj

Maar… als ik met verbind met het geheel, raak ik mezelf dan niet kwijt?

Welnee, je gaat niet op in rook ofzo. Je blijft nog steeds die persoon in dat lichaam, woonachtig op dat adres, met die partner en dat werk, een mens onder de mensen. Maar de grondtoon van je bestaan verandert. Je leeft uit liefde in plaats van uit angst. Dit maakt alle verschil.

Ik begrijp het: mijn ego moet gewoon een kopje kleiner.

Néé. Voor alle duidelijkheid: ik ga je niet van je ego afhelpen. Integendeel, ik wil dat je een gezond ego hebt. Liefdevol, helder, veerkrachtig. Je ego helpt je de dag door. Helpt je grenzen te stellen. Knopen door te hakken. En de dingen te doen die jíj moet doen. Wat je loslaat is de verkramping, het idee dat je anders moet zijn dan je bent. Daarin zit de beknelling. Dit gezegd hebbende moet ik wel waarschuwen voor bijwerkingen.

Zoals?

Het zou zomaar kunnen dat je ineens je hart gaat volgen. Stopt met werk dat je niet inspireert. Een punt zet achter een relatie die je ongelukkig maakt. Of zomaar ineens een dansje maakt in het openbaar. Dit zijn niet te onderschatten risico’s.

“Zij die dansen, worden voor gek verklaard door hen die de muziek niet horen” – Nietzsche

Haha, als dat de prijs is, betaal ik die graag.

Je bent van harte welkom. En… vergeet je dansschoenen niet.

Heb ik nog een laatste vraag. Wie ben ik dan werkelijk?

Zullen we dat samen onderzoeken?