Laatst viel er een bord uit mijn handen. Het spatte uiteen op de keukenvloer. Zonder erover na te denken veegde ik de scherven op en schoof ze in de prullenbak. De gedachte om ze te lijmen kwam niet eens in me op. Voor een paar euro koop ik immers een nieuw exemplaar. Een Kintsugi-kunstenaar was daar heel anders mee omgegaan. Ervan uitgegaan dat het bord enige waarde vertegenwoordigde, had hij het met liefde gerepareerd. En nou komt het: waar ik dat doe met onzichtbare lijm, zou hij daarvoor opzichtige goudlak gebruiken.
De gedachte achter de Kintsugi-techniek is dat breuken geaccentueerd worden in plaats van verhuld. Een breuk mag gezien worden. Zo’n gerepareerde schaal is vaak waardevoller dan een onbeschadigd exemplaar. De Kintsugi-schaal heeft wat meegemaakt, hij heeft het leven gezien. Kintsugi is verwant met de Japanse Wabi-sabi-filosofie die pleit voor een aanvaarding van het vergankelijke en het imperfecte. Wabi-sabi zegt: ‘niets is voor eeuwig, niets raakt ooit af en niets is perfect’. En dat is helemaal oké. Sterker nog, daar schuilt schoonheid in en wijsheid. Denk maar aan Leonard Cohen’s A crack is where the light gets in.
Kintsugi en Wabi-sabi houden ons voor dat elk streven naar perfectie zinloos is. We kunnen ons beter richten op wat er is, op wie we nu zijn. En dat dat volmaakt is, om de doodeenvoudige reden dat het is. Ons idee van perfectie is een misvatting. Alleen wat niet gemaakt is kan perfect zijn. Alleen wat niet ‘bestaat’ kan volmaakt zijn. Perfectie bestaat helemaal niet. Net zomin als imperfectie. Het is een construct, een idee in ons hoofd. En een afspraak. Als we met zijn allen ‘afspreken’ dat een schaal met een barst waardeloos is, wordt hij ook waardeloos. Voor een kat die diezelfde schaal bij het vuilnis aantreft, en daar nog een restje regenwater in vindt, is die schaal echter volmaakt, hij lest er zijn dorst mee!
En neem nou de natuur. Als je naar een boom kijkt, heeft het er veel van dat de ontwerper straalbezopen moet zijn geweest. Schots en scheef is die boom, ruw, knoestig, grillig en onregelmatig, er valt geen lijn in te ontdekken. En toch is zo’n boom prachtig. Hij roep zelfs diepe vrede in ons op. Hoe kan dat? Omdat hij is wat hij is? Omdat hij immuun is voor ons perfectionisme? Die boom is perfect omdat hij precies is wat hij moet zijn: boom.
En zo moeten wij ook precies zijn wie we zijn: onszelf. Wij zijn allemaal Kintsugi-schalen. Niemand blijft zonder barsten of kleerscheuren. Iedereen loopt littekens op. Verstop ze niet, maar draag ze als eretekens.
En lijm dat bord de volgende keer. Of koop een nieuw. Ook goed.
Geef een antwoord